TASARIM KÜLTÜRÜ 19. VE 20. YÜZYILDA SANAT AKIMLARI

Empresyonizm Nedir? (İzlenimcilik)

Empresyonizm nedir? Türkçemize geçen adı ile izlenimcilik nedir ve nasıl ortaya çıkmıştır. EMpresyonist sanatçılar ve empresyonist eserler nelerdir?

Empresyonizm 19. yüzyılın ikinci yarısı ve 20. yüzyılın ilk çeyreğinde Fransa’da başlayıp öteki ülkelere yayılan sanat akımı. Empresyonizm, “bir izlenimin uyardığı duyumların, duyulduğu biçimde üretildiği bir resim yöntemiydi” ve sanatçının nesneleri kendi kişisel izlenimine göre resimlemesini amaçlıyordu.

Bu akım resim sanatında gerçek bir devrim olarak nitelendirildi. Bu yenilikçi akıma öncülük etmiş pek çok sanatçı vardır. Öncelikle İngiliz resim okulu etkin oldu. 1870 Savaşı sırasında Monet, Sisley ve Pissarro, ünlü İngiliz manzara ressamları Constable, Bonington ve Turner’i inceleme fırsatını buldular. Monet’in çevresindeki kimi sanatçılar, Poussin, Watteau, Boucher ve Fragonard gibi Fransız sanatçılarından da etkilendiler. Ancak Delacroix’nin Kuzey Afrika ve Etretat manzaralarında izlenimciliğin habercisi olan belirtiler vardı.

19. yüzyılın ikinci yarısında “Barbizon Okulu” nu oluşturan manzara ressamları da izlenimciler üstünde etkin oldu. Özellikle Daubigniy ve Diaz açık havada çalışan ressamlardı. Corot ve Courbet de doğa karşısında edindiğimiz izlenimlerle arınmış gerçeğe inanan sanatçılar olarak akımın sonucunda etkin oldular. Bunların izleyicileri Honfleur yakınında bir hana yerleşerek açık havada resim yapmaya karar verdiler. Boudin, Jongkind daha sonra Monet, suluboya ve pastel çalışmaları yaptılar. Bu arada resminde uyguladığı lekecilik ve seçtiği modern konularla dikkat çeken Edouard Manet’nin 1863′te sergilediği “Kırda Öğle Yemeği” adlı eseri izlenimciliğin başlangıcında rol oynadı. 1866-1870′de Cafe Guerbois da Monet ve Zola’nın önderliğinde toplantılar düzenleniyordu. Sanattaki yeni eğilimlerin tartışıldığı bu toplantılara yazar, eleştirmen, ozanların yanı sıra fotoğrafçı Nadar ve Claude Monet, Degas, Renoir, Sisley, Pissarro, Cezaime gibi ressamlar da katılıyordu. Sanattaki yeni eğilimleri benimseyen sanatçılar, eserlerini sergilemekte güçlük çekiyorlardı.

1874′te fotoğrafçı Nadar’ın önerisiyle atölyesinde açılan sergiye 30 kadar sanatçı katıldı, empresyonizm deyimi, Claude Monet’in sergideki “impression, Soleil Levant” (İzlenim: Gün Doğumu) adlı eserinden alınmıştı. Empresyonizm yeni bir görüşü izleyen resim yöntemiydi. Resimler tek tek fırça vuruşlarıyla, saf prizmatik renklerin kullanımıyla, açık havada ışığın değişen etkilerini yakalamak amacıyla gerçekleştirildi. İzlenimciler ilk sergilerinden sonra değişik sanatçıların katılımıyla sekiz sergi açıtlar. 1886′daki Sekizinci Sergi’ye katılan bazı sanatçılar empresyonizm kuramlarını sürdürmek amacıyla Yeni izlenimcilik (Neo-Empresyonizm) adıyla bir sanat kuramı ortaya attılar. İzlenimci düşünceleri benimsemesine karşın hiçbir sergilerine katılmayan Edouard Manet ve yedi sergiye katıldığı halde Degas kendilerini izlenimci saymayıp “bağımsız” olarak nitelediler.

Akımın başlıca sanatçıları ve ünlü eserleri:

Empresyonist (İzlenimci) Sanatçılar
Frédéric Bazille (1841–1870)
Gustave Caillebotte (1848–1894)
Mary Cassatt (1844–1926)
Paul Cézanne (1839–1906)
Edgar Degas (1834–1917)
Armand Guillaumin (1841–1927)
Édouard Manet (1832–1883)
Claude Monet (1840–1926)
Berthe Morisot (1841–1895)
Camille Pissarro (1830–1903)
Pierre-Auguste Renoir (1841–1919)
Alfred Sisley (1839–1899)

Empresyonist (İzlenimci) Ünlü Eserler

Claude Monet “Impression, Soleil Levant” (İzlenim, Gün Doğumu) 1872 Paris

Mary Cassatt, The Child’s Bath (The Bath), 1893, Art Institute of Chicago

Mary Cassatt – Lydia Leaning on Her Arms – 1879

Claude Monet – The Cliff at Étretat after the Storm – 1885

İzlenimciliğin Özellikleri

• Akımın en önemli özelliği bir izlenimin uyardığı duyguların duyulduğu gibi yansıtılmasıdır.
• Anlam kapalıdır.
• Bu akımın yazarı  doğrudan doğruya gördüğü gerçeği değil de  gördüklerinin ve izlediklerinin kendisi üzerinde bıraktığı izlenimi ve duyumu esas alır.
• Daha çok edebiyatta ve resimde gelişmiştir.
• Dış aleme  ondaki varlıklara ve nesnelere karşı ilgisizdirler.
• Edebiyatta  resimde  müzikte okuyucunun  seyircinin  dinleyicinin eserle karşı karşıya gelir gelmez edineceği izlenim bu akımın tatlı  yumuşak  kucaklayıcı  canlı teması olmuştur.
• Empresyonist sanatçının anlattığı dış dünya değil  dış dünyadaki varlıkların hayâle bürünmüş izlenimleridir.
• Empresyonistler  etkici ve duygucudurlar. Zaten empresyon  etki - duygu anlamındadır.
• Empresyonizm  esas olarak ve her şeyden önce özgürlüğün simgesidir  sembolüdür.
• Hayale ve soyut betimlemelere yer verilmiştir.
• Her şey sanatçının duyumuna bağlı olarak anlatılır.
• Objenin kişi üzerindeki izlenimleri önemli olduğu için realizmin karşıtıdır.
• Sanatçılar eserlerinde kendi iç dünyalarını dile getirmişlerdir.

Temsilcileri 

• Resimde Temsilcileri:
• Auguste Renoir
• Claude Monet 
• Van Gogh
• Toulouse Leatrec
• Sisley
• Cezanne
• Camille Pissarro

• Müzikte Temsilcileri
• M.Ravel
• C.Debussy
• J.A.Carpenter
• O.Respighi
• C.T.Griffes
• I.Albéniz
• P.Dukas

• Edebiyatta Temsilcileri
• Rilke
• Arthur Rimbauld
• James Jayce

Türk Edebiyatındaki temsilcileri:

• Ahmet Haşim
• Cenap Şahabettin